عصبکشی یا درمان ریشه دندان یا روت کانال تراپی (Root canal Therapy) از سه کلمه Root به معنای ریشه، و Canal به معنای مجرا و Therapy به معنی درمان تشکیل شده که مفهوم کلی آن درمان مجرای ریشه دندان میباشد.
بنابراین درمان ریشه عبارت است از: نجات یا درمان دندانی که به علت پوسیدگی وسیع مجاور عصب، در معرض از دست رفتن میباشد.
علت اصلی به وجود آمدن این عفونت، پوسیدگی عمیق داخل دندان و دیگر دلایل آن روشهای دندانپزشکی تکراری بر روی دندان، ترکهای عمیق، پریدگیها و تراشههای ایجاد شده بر روی دندان است.
علاوه بر این دلایل، ممکناست دندان دچار آسیب دیدگی از طریق ضربه یا جراحتی شده باشد که پالپ دندان و ریشه را عفونی کند و در ظاهر هیچ نشانهای وجود نداشته باشد.در این صورت هم دندان نیاز به عصب کشی خواهد داشت.
علائم نیاز دندان به عصب کشی چیست؟
با این تفاسیر گاهی اوقات این عفونت هیچ علائمی در ظاهر از خود نشان نمیدهد ولی دندان نیازمنده درمان ریشه یا عصب کشی است.
اگر التهاب یا عفونت پالپ و ریشه دندان بدون درمان باقی بماند یعنی عصب کشی نشود، می تواند باعث درد شدید یا منجر به آبسه شود.
از علائمی که نشان دهنده رسیدن پوسیدگی دندان به عصب است. و دندان نیاز به عصب کشی دندان و درمان ریشه دارد. می توان به موارد زیر اشاره نمود.
• درد های دندانی بعد از خوردن غذاهای سفت
• درد ناگهانی دندان و تیر کشیدن دندان هنگام خوردن غذا، آب و یا نوشیدنی خیلی سرد یا خیلی گرم
• تیر کشیدن دندان بدون علت و یا درد های طولانی مدت دندان. به طوری که درد آن غیر قابل تحمل می باشد.
• سیاه شدن دندان و ایجاد سوراخ های عمیق روی دندان آسیب دیده. و یا حتی ریختگی دیواره های دندان
• درد دندان بیمار در صورت تماس و ضربه به دندان
• احتمال لق شدن دندان در هنگام رسیدن پوسیدگی به ریشه دندان وجود دارد.
• احتمال ورم کردن صورت و یا لثه، در هنگام افزایش عفونت دندان پوسیده
پس از عصب کشی دندان و درمان ریشه، دندان پر شده ممکن است دچار دردهایی در روزهای اول پس از درمان شود که کاملا طبیعی و به دلیل حساسیت دندان است. درد دندان پس از چند روز به طور کامل رفع خواهد شد.
فرآیند روت کانال به طور معمول شامل چند مرحله اساسی است که در ادامه با هر کدام از مراحل عصب کشی بیشتر آشنا خواهید شد:
بسیاری از مراجعان از ما میپرسند که آیا عصب کشی دندان درد دارد؟ شما باید بدانید که دندانپزشک مقدار کمی از داروهای بی حس کننده را روی لثه شما در نزدیکی دندان آسیب دیده قرار میدهد. پس از عملی شدن این کار، لثه ها به شیوه موضعی بی حس میشوند. حین تزریق بیحس کننده ها ممکن است احساس درد جزئی و یا احساس سوزش داشته باشید، اما این حس به سرعت خواهد گذشت. در طول انجام عمل عصب کشی شما بیدار خواهید بود، اما داروهای بی حس کننده باعث میشوند هیچ گونه دردی نداشته باشید بنابریان نگران این نباشید که عصب کشی دندان درد دارد یا نه.
وقتی دندان شما بی حس میشود، متخصص اندودنتیست یا دندانپزشک عمومی در قسمت بالای دندان شکاف کوچکی ایجاد میکند. هنگامی که پالپ آلوده یا آسیب دیده در معرض دید قرار گیرد، متخصص با استفاده از ابزارهای ویژهای به نام فایل دندانپزشکی (files)، آن را به دقت برمیدارد. دندانپزشک برای تمیز کردن تمام مسیر کانال دندان شما دقت بسیار بالایی به خرج میدهد
پس از برداشتن مغز و پالپ دندان، دندانپزشک ممکن است موضع باز شده را با یک آنتی بیوتیک موضعی پوشش داده تا عفونت ایجاد شده را سرکوب کند و مانع از تشدید و عود مجدد آن شود. پس از تمیز کردن و ضد عفونی شدن کانال ها، دندانپزشک دندان را با خمیر سیلر و ماده ای لاستیک مانند به نام گوتاپرکا پر میکند. دندانپزشک همچنین ممکن است آنتی بیوتیک های خوراکی را برای مدیریت و اطمینان از سرکوب عفونت برای شما تجویز کند
دندانپزشک با پر کردن شکاف کوچکی که در قسمت بالای دندان در همان ابتدای عصب کشی ایجاد کرده بود بصورت موقتی آن را مهر و موم میکند. آن ها به کمک سیلانت سوراخ ها و درز ها را مسدود میکنند تا کانال از آسیب ناشی از بزاق در امان بماند.
پس از انجام عصبکشی دندان طبق گفته متخصصان نیاز نیست داروهای خاصی مصرف شود فقط در مواقع خیلی هاد و ضروری میتوان از مسکنهای ضد التهاب مانند ژلوفن و یا ناپروکسن استفاد کرد. مصرف هر داروی دیگر فقط باید طبق نظر متخصص باشد مانند مصرف آنتیبیوتیکها
دستورالعملهای پس از عصب کشی را همانطور که دندانپزشک تجویز کرده است به طور دقیق دنبال کنید.بنابراین هرگونه دارویی که برای جلوگیری از عفونت برای شما تجویز شده باید مصرف کنید و از انجام روشهای خودسرانهی درمان بپرهیزید.
به میزان دردهایی که بعد از عصبکشی دندان برایتان به وجود میآید دقت کنید اصولا دردهای بعد از عصب کشی با داروهای آنتیبیوتیک و مسکن از بین میرود در غیر اینصورت باید بیمار بلافاصله به متخصص کلینیک مراجعه کند.
منطقهای که تحت درمان عصب کشی بوده است را باید تمیز نگه دارید همچنین باید اطمینان حاصل کنید که در طول درمان عصب کشی و بعد از آن هیچگونه آلودگی به این نواحی نرسد.
بعد از انجام عصب کشی مراقب باشید بر روی دندانهای عفونتی خود در هنگام مسواک زدن و جرمگیری فشار بیش از حد وارد نکنید. همچنین در حد امکان تا مدتی از غذاهای چسبنده و جویدنی استفاده نکنید.
بعد از انجام عصب کشی تا مدتی از خوردن مواد غذایی سخت، گرم و سرد اجتناب کنید.زیرا دندانها به طور موقت به غذاهای سرد و گرم حساس میشوند پس سعی کنید از غذاهایی با دمای متوسط استفاده کنید.
حتماً پس از انجام عصبکشی دندان از روکش روی تاج دندان استفاده کنید زیرا اگر دندان همانطور به حال خود رها شود احتمال عفونت گرفتن دوبارهی آن وجود دارد. به علاوه باتوجه به شکننده بودن ساختار دندان قبل از روکش دندان به هیچ وجه بر روی دندان عصبکشی شده فشار نیاورید و یا چیزی گاز نزنید.همچنین روکش دندان به جلوگیری از عوارض بعدی درمان ریشه نیز کمک میکند.
پس از عصبکشی مسواک زدن مانعی ندارد ولی استفاده از نخ دندان به دلیل احتمال خارج شدن پانسمان موقت توصیه نمیشود البته تا زمانیکه دندان روکش و ترمیم شود.